Diabetes insipidus is een aandoening waarbij er meestal door een tekort aan het hormoon ADH teveel vocht wordt uitgescheiden. Het gevolg is dat er een (groot) verlies plaatsvindt van verschillende stoffen in het bloed, met name de elektrolyten. Iemand met diabetes insipidus heeft continu dorst. Op de lange termijn kan diabetes insipidus leiden tot coma en zelfs overlijden. Het ADH-tekort ontstaat door fouten in de hypothalamus of hypofyse, een nierprobleem of een fout in het ADH-hormoon zelf. De aandoening kan ook veroorzaakt worden door een ongevoeligheid van de nieren voor ADH of een fout in het dorstmechanisme van de hersenen, waardoor er teveel water wordt gedronken. Tenslotte kan tijdens de zwangerschap een vorm van diabetes insipidus ontstaan.
Hoewel de naam het doet vermoeden, heeft diabetes insipidus niets te maken met diabetes, oftewel suikerziekte. Bij diabetes is de urine zoet door de hoge concentratie van suiker, terwijl de urine bij mensen met diabetes insipidus juist (sterk) verdund is.
Diabetes insipidus kan in zekere zin gezien worden als tegenhanger van SIADH. SIADH is een syndroom waarbij er juist teveel ADH aanwezig is, het hormoon dat afwezig is bij diabetes insipidus. Het gevolg hiervan is dat er bij SIADH juist teveel vocht wordt vastgehouden, wat net als te weinig vocht leidt tot problemen. Over het algemeen is SIADH minder ernstig en bovendien beter behandelbaar dan diabetes insipidus.
Symptomen diabetes insipidus
Diabetes insipidus is goed te herkennen aan enkele duidelijke symptomen. Meest opvallend is dat er erg veel wordt geplast. Deze drang is soms zelfs erg slecht te onderdrukken, wat kan leiden tot bedplassen. Ook is er continu een dorstgevoel aanwezig, omdat er ook continu een vochttekort is. Met het verlies van vocht worden er ook belangrijke stoffen uitgescheiden, zoals elektrolyten (onder andere zouten). Voor een arts is diabetes insipidus relatief gemakkelijk te herkennen. Bekijk een overzicht van alle symptomen van diabetes insipidus op de pagina symptomen diabetes insipidus.
Diabetes insipidus behandeling
De behandeling van diabetes insipidus hangt grotendeels af van de onderliggende oorzaak. Deze kan verschillen per persoon. Waar mogelijk wordt altijd de oorzaak aangepakt. In redelijk veel gevallen kan er behandeld worden door extra ADH toe te dienen. In de meeste gevallen moet dit dagelijks, de rest van het leven gebeuren. Soms ligt de oorzaak bij de nieren, die dan ongevoelig zijn voor ADH. De behandeling is hier iets minder gemakkelijk, hoewel ook hier de behandeling vrijwel altijd succesvol plaatsvindt. Lees er alles over op de pagina diabetes insipidus behandeling.
Diabetes insipidus diagnostiek
Met behulp van een vast protocol is diabetes insipidus over het algemeen goed te diagnosticeren. Belangrijkste onderdeel van dit proces is de zogenaamde dorstproef. Hierbij mag de persoon gedurende enkele uren, meestal 6 tot 8 uur, niets drinken. Vervolgens wordt gemeten of, en in welke mate de urineproductie afneemt. Bij mensen met diabetes insipidus neemt deze niet in dezelfde mate af als normaal het geval is. Ook enkele andere tests kunnen helpen bij de diagnose voor diabetes insipidus. Lees hier op de pagina diabetes insipidus diagnostiek uitgebreid over.
Nefrogene diabetes insipidus
Bij de meeste mensen met diabetes insipidus bevindt het probleem zich in de hypofyse of hypothalamus. Er wordt simpelweg niet voldoende ADH afgegeven, waardoor de problemen ontstaan. Soms ligt het probleem echter bij de nieren. In dit geval zijn de nieren om de één of andere reden ongevoelig voor het hormoon. Het heeft in dergelijke gevallen geen zin om extra ADH toe te dienen. De behandeling bij nefrogene diabetes insipidus is daarom verschillend dan bij andere vormen van diabetes insipidus. Lees hier alles over op de pagina nefrogene diabetes insipidus.